ජරා-මරණ දුකින් අත්මිදෙමු
සදහම් ලිපිය
ඔබ අපි කවුරුත් ඉතා ම වාසනාවන්තයි. ඒකට හේතුව තමයි අපි ඉපදී සිටින්නේ ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සාසනය ජීවමානව තිබෙන කාලෙක. ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ පිරිනිවන්පාලා අද වන විට වසර දෙදහස් පන්සිය හැට දෙකක් ගෙවෙමින් පවතිනවා. ඒ සා දීර්ඝ කාලයක් ගත වී තිබියදී වුණත්, ඒ සම්බුදු සසුන තව දුරටත් දෙවි මිනිසුන්ගේ යහපත පිණිස, සැපත පිණිස ජීවමානව පවතිනවා. මෙබඳු යුගයක ඉපදෙන්ට ලැබීම භාග්‍යයක්.
ඇත්තෙන් ම ඒ භාග්‍යය ඉස්මතු වෙන්ට නම්, ඒ භාග්‍යය අපේ ජීවිතයට සමීප වෙන්ට නම්, බුදුරජාණන් වහන්සේ කුමක්ද වදාළේ? ඒ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පණිවිඩය කුමක්ද? බුදු කෙනෙක් මේ ලෝකයට පහළවීමෙන් කුමන ප‍්‍රතිලාභයක්ද අත් වෙන්නේ? කියන දේ අපි දැනගන්ට ඕන. ඒ විදිහට ඒ බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළවීමේ අර්ථය අප දැනගත්තොත්, අපි සැබෑ ම වාසනාවන්තයින් බවට පත්වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වී සිටියදී වුණත්, බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වුණේ කුමක් උදෙසා ද කියලා නොදන්නවා නම්, ඒ නොදැනුවත්භාවය තිබෙන තාක් සැබෑ වාසනාවක් අත් කරගන්ට පුළුවන්කම ලැබෙන්නේ නෑ.
ඒ නිසා අපි කවුරුත් බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළ වන්නේ කුමන අර්ථයක් ඇති කරදෙන්ට ද කියන කාරණාව ගැන යම් වැටහීමක් ඇති කරගත යුතුයි. ඒ විදිහේ වැටහීමක් තිබුණොත් තමයි අපට ඒ බුද්ධ ශාසනයක පිහිට පිළිසරණ අත් කරගන්ට පුළුවන්කම තිබෙන්නේ. අපි සාසනයෙන් පිහිටක් පිළිසරණක් ලබා ගත්තොත්, අපි නියත වශයෙන් ම අන් අයට ඒ පිහිට පිළිසරණ ලබාදීමට කටයුතු කරන අය බවට පත්වෙනවා. මනුෂ්‍යයින් විසින්, ගුණවතුන් විසින් කළ යුතු දේ වන්නේ එයයි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ දවසක් අසා සිටිනවා, ”මහණෙනි, ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් සොයා ගත යුත්තේ කුමක් සඳහා ද?” කියලා. බුදුරජාණන් වහන්සේට ශාස්තෘන් වහන්සේ කියලයි කියන්නේ. දෙවියන් මිනිසුන්ට ධර්මය කියා දුන් එකම ගුරුවරයා.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා, ”යම් කෙනෙකුට ජරා-මරණ ගැන අවබෝධයක් නැත්නම්, ඒ ජරා-මරණ ගැන අවබෝධය ඇති කරගැනීම පිණිස තමයි අපි ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් සොයා ගත යුත්තේ” කියලා. ඒ වගේම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා, ”ජරා-මරණ හටගන්නා ආකාරය ගැන වැටහීමක් නැත්නම්, ජරා-මරණ හටගන්නා ආකාරය ගැන දැනගැනීම පිණිස තමයි ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් සොයාගත යුත්තේ. ජරා-මරණ නැතිවීම ගැන වැටහීමක් නැත්නම්, ඒ වැටහීම ඇති කරගැනීම පිණිස තමයි ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් සොයාගත යුත්තේ. ජරා-මරණ නැතිවන ප‍්‍රතිපදාව දන්නේ නැත්නම්, අන්න ඒ ප‍්‍රතිපදාව අවබෝධ කරගැනීම පිණිස තමයි ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් අප සොයා ගත යුත්තේ” කියලා. බලන්න භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් ම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඇසුරු කළ යුත්තේ කුමක් පිණිසද කියන කාරණාව අපිට කියා දෙනවා.
මේ පෙන්වා දෙන ධර්මයට අනුව, ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළ වන්නේ ම ජරා-මරණ නිසයි. ජරා-මරණ නැත්නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයේ බිහිවෙන්නේ නෑ. ජරාවට පත්වීමත්, මරණයට පත්වීමත් කියන මේ ධර්මතාවයන් ලෝකයේ නොපවතිනවා නම් බුදුරජාණන් වහන්සේලා පහළ වන්නේ නෑ. අපි පෞද්ගලිකව තම තමාගේ ජීවිත දිහා බැලුවොත්, ජරා-මරණ කියන දේ අපේ ජීවිතයේ තියෙනවාද? නැද්ද? ජරාවට පත්වීමත්, මරණයට පත්වීමත් කියන දේ තිබෙනවා.
මේ ජරා-මරණ අවබෝධ කරගැනීම පිණිස, මේකට හේතුව මොකක්ද කියලා දැනගැනීම පිණිස, මේ ජරා-මරණ නැති කරගැනීම පිණිස, ඒ ජරා-මරණ නැති කරගැනීමට උවමනා ප‍්‍රතිපදාව දැනගැනීම පිණිස තමයි අපි භාග්‍යවතුන් වහන්සේව සරණ යා යුත්තේ. ඇයි මේ ජරා-මරණ ගැන වැටහීමක් ඇති කරගත යුත්තේ? ජරා-මරණ තිබෙන තාක් අපි බලාපොරොත්තු වෙන විදිහේ සැපක් සතුටක් අත් කරගන්ට පුළුවන්කම ලැබෙන්නේ නෑ. ජරා-මරණ වලින් තොරව වාසය කරන්ට පුළුවන්කමක් ලැබෙන්නෙත් නෑ.
උපන් සත්වයාට, උපන් දා ඉඳලා අත්වෙන එකම දේ ජරාවට පත්වීමත්, මරණයට පත්වීමත්. මේ දෙයින් උපන් මනුෂ්‍යයාට, උපන් සත්වයාට බේරෙන්ට පුළුවන්කමක් ලැබෙන්නේ නෑ. ජරාවට පත්වීමත් මරණයට පත්වීමත් ඉදිරියේ උපන් සත්වයා මහත් සේ දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ට ගොදුරු වෙනවා. ඒ ජරාවට පත්වීමත්, මරණයට පත්වීමත් ඉදිරියේ මනුෂ්‍යයාට තමා ලඟ මොන තරම් බලයක් තිබුණත් ඒ නිසා ඇතිවෙන දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන්, පීඩාවන්ගෙන් බේරෙන්ට පුළුවන්කමක් ලැබෙන්නේ නෑ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයේ පහළ වෙන්නේ මේ අතිශයින් ම පීඩාකාරී, අතිශයින් ම දුක් උපදවන්නා වූ, අපට බේරෙන්ට පුළුවන්කමක් නැති, ජරා-මරණ කියන දේ මේ ලෝකයේ තිබෙන නිසා. එයින් අත්මිදීම පිණිස තමයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළවෙන්නේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නමක් පහළ වෙලා ජරා-මරණ වල ස්වභාවය කියා දෙනවා. ජරා-මරණ ඇතිවෙන්ට හේතුව කියා දෙනවා. ජරා-මරණ වලින් නිදහස් වීම ගැන කියා දෙනවා. ජරා-මරණ වලින් නිදහස් වෙන විදිහ කියා දෙනවා. අන්න ඒ ධර්මය ඉගෙන ගෙන, ජරා-මරණ වලින් නිදහස් වීම පිණිස තමයි ශාස්තෘන් වහන්සේව සරණ යා යුත්තේ.
– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේගේ සදහම් අනුශාසනාවක් ඇසුරිනි.
