dhamma articles published on newspapers
by ven. nawalapitiye ariyawansha thero
DAMSAYURA.LK
සදහම් ලිපි
පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේගේ දේශනා ඇසුරින් සකස් කළ සදහම් ලිපි මෙම පිටුවේ ඇතුළත් වේ.
පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේ
පිළිවෙලින් වැඩිය යුතු මාර්ගය – 3
ඔබ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකත්වයට පත්වෙන්ට කැමතියි නම් මේ විදියට ධර්මය පුරුදු පුහුණු කළ යුතුයි. එවිට ශාස්තෘන් වහන්සේ මෛත‍්‍රී ප‍්‍රතිපත්තියෙන් යුක්තව ඇසුරු කරන්ට ලැබෙනවා. වෛරී ප‍්‍රතිපත්තිය බැහැර කර දමන්ට පුළුවන්කම ලැබෙනවා. ඒ අයට ශාස්තෘන් වහන්සේ ගෞරවයෙන් ඇසුරු කරන්ට දුර්ලභ අවස්ථාව ලැබෙනවා.
පිළිවෙලින් වැඩිය යුතු මාර්ගය – 2
මේ සසර කෙරෙහි කළකිරීම ඇති කරවන්නා වූ විරාගය පිණිස පවතින්නා වූ කෙළෙස් සංසිඳීම පිණිස පවතින්නා වූ ඇල්ම නිරුද්ධ කිරීම පිණිස පවතින්නා වූ නිවන පිණිස සිත මේරීම පිණිස පවතින්නා වූ යම් දස කතාවක් ඇද්ද, ඒ දස කතාව අසා දැනගැනීම පිණිසයි තථාගතයන් වහන්සේව ලුහුබැඳිය යුත්තේ කියලා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ම අපට කියා දෙනවා.
පිළිවෙලින් වැඩිය යුතු මාර්ගය – 1
මේ ලෝකයේ උපන් මනුශ්‍යයෙක් ඉන්නවා. ඒ මනුශ්‍යයා, සාමාන්‍ය ජීවිතය ගතකරගෙන ඉන්න අතර එයාට අහන්ට ලැබෙනවා තථාගතයන් වහන්සේ විසින් වදාළ ආර්ය සත්‍යය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පරම ගම්භීර අවබෝධයන් ගැන කියා දෙන ධර්මයන් අහන්ට ලැබෙනවා. ඔහුගේ සිතේ ඒ ධර්මය ගැන පැහැදීමක් ඇතිවෙනවා.
ශ‍්‍රද්ධාවෙන් පටන්ගනිමු
දුක ගැන වැටහීමක් තියෙන කෙනා තුල ශ‍්‍රද්ධාව ඉපදෙනවා. ශ‍්‍රද්ධාව ඉපදුන කෙනා තුල ඒ දුකෙන් නිදහස් වීමට කැමැත්ත ඉපදෙනවා. එතකොට තමන්ගේ ජීවිතේට නැඹුරු වූ සිතෙන් ඉන්නේ. ඔහුට බඩගින්න පිපාසය වේවා, ලෙඩ දුක් වේවා, මේවා ඔක්කොම දුකට අයිති ධර්මයන් කියලා තේරෙන කලක් එනවා.
අප‍්‍රමාදී බව උපදවන ඉන්ද්‍රිය සංවරය
ඇස සංවරව වාසය කරන කෙනාට, ප‍්‍රිය මනාප රූප දැකලා ඒ නිමිති මතක තියාගෙන ඒවා සිහි කිරිමක් සිද්ධ වෙන්නේ නෑ. ඒ නිසාම සිත කෙළෙස් වලින් තෙත් වෙන්නේ නෑ. එයාට ප‍්‍රමුදිතභාවය උපදිනවා.
නිවන ගැන කැමැත්තක් ඇති කරගනිමු
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශාසනය තුල පෙන්වා දෙන උසස් ම ප‍්‍රතිලාභය, උසස් ම පිළිසරණ ලබන්ට, විශාල පරිත්‍යාගයක්, විශාල කැපකිරීමක් කරන්ට වෙනවා. සාමාන්‍ය ලෝකයේ තිබෙන භෞතික දේවල් වලින් වුණත් යම් කැපකිරීමක් නැතිව ප‍්‍රතිලාභ ලබන්ට බෑ. බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දෙන ප‍්‍රතිලාභයන්, සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයා අත් කරගන්න ලෞකික ප‍්‍රතිලාභයන්ට වඩා වටිනාකමෙන් අග‍්‍රයි. සම කරන්ට බෑ.
බුදුසසුනෙන් බැහැර නොවෙමු
මේ ධර්මයන් හතර අප තුල නැත්නම්, මේ ධර්මයන් හතර උපදවාගෙන මේ ධර්මයන් එක්ක වාසය නොකළොත් ශාසනයෙන් බැහැර වෙනවා. ඒ තමයි මුලික ස්වභාවය. ඊලඟ දේ තමයි, මේ ධර්මයන් හතරේ ස්වභාවය මහා සාගරය වගේ. එකපාරට ගැඹුරක් එන්නේ නෑ. සරලව පටන්ගෙන, ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් ගැඹුර කරා යන ස්වභාවයක් තමයි මේ ධර්මයන්ගේ තිබෙන්නේ.
බුදුවරුන්ගේ පහළවීම සැපයක් ම යි!
ලෝකයේ යම් දුකක් තියෙනවා නම්, ඒ සියලු දුක් ක්‍ෂය වෙලා නිවන අවබෝධ කළ අය, ඉතා ම ශාන්ත වූ ප‍්‍රණීත වූ නිවනේ සැපය අත්දකිනවා. ඒ තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළ වීමෙන් ලබන්ට පුළුවන් පරම සුඛය. සියලු දුක් ක්‍ෂය වෙලා, නිවන අවබෝධ කිරීමෙන් ලැබෙන ශාන්ත, ප‍්‍රණීත බව, බුදුවරයෙකුගේ පහළ වීමෙන් ලෝකයට බිහිවන පරම සැපයයි.
ආර්ය සත්‍යය සිහි කරමු
පාපී අකුසල සිතුවිලි හිත හිත ඉඳීම අර්ථ සහිත නෑ. පිරිසිදු ජීවිතයක් උපදවන්ට උදව් වෙන්නේ නෑ. නිබ්බිදාව ඇති කරවන්නේ නෑ. රාගය සංසිඳුවන්නේ නෑ. ඇල්ම දුරු වෙන්නේ නෑ. ඇල්ම නිරුද්ධ වෙන්නේ නෑ. සිත සංසිඳෙන්නේ නෑ. විශේෂ ඤාණය උපදවන්නේ නෑ. ආර්ය සත්‍ය අවබෝධය ඇති කරවන්නේ නෑ. නිවන අවබෝධ කරන්ට උදව් වෙන්නේ නෑ.
ධර්මයෙන් ලබන මහත් වූ සැපයට කැමති වෙන්න
ධර්මයෙන් බැහැර පුරුදු කරන වෙනත් ඕනෑම දේකින් පරිපූර්ණ සැපක් ලබන්ට බෑ. ඒ සැප ඉතාම සුළු, නොවටිනා දෙයක්. නොවටින්ට හේතුව තමයි, ඒ සැප දුකින් අවසන් වෙනවා. ධර්මයෙන් බැහැර, කරන කියන දේ තුලින් අපි සැප සම්පත් හොයාගෙන යද්දී, නොයෙකුත් අවුල්, වියවුල්, ප‍්‍රශ්න, අර්බුද, චිත්ත පීඩා වලට බහුල වශයෙන් ගොදුරු වෙන්ට සිද්ධ වෙනවා. ඒවායින් බේරෙන්ට බෑ.
තෙරුවන් කෙරෙහි අචලප‍්‍රසාදයට පත්වෙමු
අසත්‍ය දේ බිඳවැටෙනවා. සත්‍යය බිඳවැටෙන්නේ නෑ. ඒ නිසා ඔබ මේ ලෝකයේ පරම සත්‍යය වන චතුරාර්ය සත්‍යයට පහදින්න. ඒ ධර්මය ප‍්‍රකාශ කල විවෘත කළ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අවබෝධයට පහදින්න. එතකොට ඔබ ජව සම්පන්න කෙනෙක්. ඔබ ජීවමාන කෙනෙක්. ඔබ තුල උපන් ජවයක් තිබෙනවා. ඔබ බල සම්පන්න කෙනෙක්.
දෛනික කටයුතු කරමින් ම අකුසල විතර්ක බැහැර කරමු
සේඛ බල පුරුදු කරන කෙනා සිතට අකුසලයක් ආවා ම, අකුසලයට ඉඩ දෙන්නේ නෑ. ‘මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකයෙක්. තෙරුවන් සරණ ගිය කෙනෙක්. මං වගේ කෙනෙකුට මේ හීන දේ සුදුසු නෑ’ කියලා ලැජ්ජාව උපදවා ගන්නවා. විපාකයට භය උපදවා ගන්නවා.
අපි ප්රත්යවේක්ෂා කරමු (ලිපි මාලාව)
01. විමුක්ති සිත ප්රත්යවේක්ෂා කරමු
ප්රත්යවේක්ෂා කිරීම කියන දේ කරන්ට දන්නේ නැත්නම්, ඒ දේ තේරෙන්නේ නැත්නම්, කරගන්ට බැරි නම්, භාවනාවකින් සාර්ථක ප‍්‍රතිඵලයක් ලබාගන්ට බෑ. ධර්මය ඉගෙන ගෙන එයින් ප‍්‍රතිඵලයක් ලබා ගන්ටත් බෑ. පිනක් දහමක් කරලා එයින් සාර්ථක ප‍්‍රතිඵලයක් ලබා ගන්ටත් බෑ. සාමාන්‍ය එදිනෙදා කටයුක්තකින් හොඳ ප‍්‍රතිඵලයක් ලබා ගන්ටත් බෑ.
02. නොපිරිහෙන කෙනෙක් වෙන්ට නම්
එයා හිතනවා ‘මම සීලයට ආවා. නමුත් මට මුකුත් ප‍්‍රතිඵලයක් නෑනේ’ කියලා. ‘මට පින් නෑනේ’ කියනවා. එයා සසඳලා බලන්නේ නෑ ‘දුස්සීල බව නිසා ලැබෙන දුක් සහිත විපාක මට දැන් නෑනේ’ කියලා. ‘සිල්වත් බවේ ආනිශංස මට ලැබෙනවා’ කියලා සසඳලා බලන්නේ නෑ.
03. ප‍්‍රත්‍යවේක්ෂාව තුලින් දියුණු වන දහම් මග
ප්රත්යවේක්ෂා කරන්ට දන්න කෙනාට, ඒ සඳහා දක්ෂ කෙනාට සෝතාපත්ති අංග ජීවිතයට බද්ධ කරගන්ට වාසනාවක් ඉපදෙනවා. ඒ තමයි, කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුර, සද්ධර්ම ශ‍්‍රවණය, යෝනිසෝමනසිකාරය, ධම්මානුධම්ම පටිපදාව. ඒවා ජීවිතයට සමීප වීම තමයි ප්රත්යවේක්ෂා කරන්ට දක්ෂ කෙනාට ලැබෙන ලොකුම ලාභය.
04. සිත දැකීමට දක්ෂ වෙමු
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙනවා, ”මහණෙනි, ඔබට අනුන්ගේ සිත දැකීමේ හැකියාව නැත්තම්, ඔබ තමන්ගේ සිත දැකීමේ කුසලතාවය උපදවාගන්න” කියලා. යම් කෙනෙකුට අනුන්ගේ හිත දැකීමේ කුසලතාවය තියෙනවා නම්, එයාට තමන්ගේ සිත දැකීම අපහසු වෙන්නේ නෑ.
05. තවදුරටත් ප්රත්යවේක්ෂා කිරීම ඉගෙන ගනිමු
යම් භික්ෂුවක් ශ‍්‍රද්ධාව, සීලය, ශ‍්‍රැතය, ත්‍යාගය, ප‍්‍රඥාව, පටිභාන කියන මේ කුසල ධර්මයන් පුරුදු කරනවා. ඒවා පිරිහෙන්නේ නෑ. එක මට්ටමේ රැඳිලා තියෙන්නෙත් නෑ. ඒ ස්වභාවයට කියනවා ‘කුසල ධර්මයන් වල අභිවෘද්ධියක්’, වැඩි දියුණු වීමක්, වර්ධනයක්” කියලා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වර්ණනා කරන්නේ එය යි.
06. අකුසල් දුරු කරගන්ට කැමති වෙමු
සිහිය උපදවා ගන්ට බැරිව යන වෙලාවක් එනවා. එයාට තෝරා බේරා ගන්ට බැරිව යන අවස්ථාවන් එනවා. එයාගේ දහම් දැනුම ප‍්‍රමාණවත් නොවෙන කලක් එනවා. එතකොට එයාට උපකාරය පිණිස සිටින්නේ කල්‍යාණ මිත‍්‍රයා පමණයි. කල්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුර බහුල වශයෙන් තිබිය යුතු ම යි. එහෙනම් මේ ප්රත්යවේක්ෂා කිරීම් අපි නිතර ම කළ යුත්තේ කල්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුරේ සිටිමින් ම යි.
07. සමථ – විදර්ශනා තේරුම් ගනිමු
භාවනා කරන කෙනෙක් මුල සිට ම සමථයත් විදර්ශනාවත් දෙක ම පුරුදු කළ යුතුයි. එසේ භාවනා කරන අතර “සමථය හොඳින් පුරුදු වෙනවා ද? විදර්ශනාව හොඳින් පුරුදු වෙනවා ද?” කියලා සොයා බලන්ට ඕන.
08. සමථ – විදර්ශනා වෙන්කොට හඳුනාගනිමු
නමුත් යම් කෙනෙකුට විදර්ශනාව නොවැඩී සමථය වැඩෙනවා නම් ඔහු තේරුම් ගත යුතුයි ‘මට සමථය වැඩෙනවා’ කියලා. එතකොට ඔහු ඒ සමථය හොඳින් දියුණු කරගෙන, සමථයේ පිහිටලා, විදර්ශනාවට හරවා ගන්ට ඕන.
09. සමථ – විදර්ශනා වැඩෙන රටාව හඳුනාගනිමු
සමථය, විදර්ශනාව කියන භාවනා අර්ථ විදියට වෙනස් වගේ ම, ඒවායේ සමාධි වල ස්වභාවයත් එකිනෙකට වෙනස් කියලා අපි තේරුම් ගන්ට ඕන. ඒවායින් ඇතිවන ප‍්‍රතිලාභය, ප‍්‍රයෝජනය එකිනෙකට වෙනස්. නමුත් ආරම්භයේ දී ඒ සමාධි වැඩෙන මූලික ස්වභාවය, වැඩෙන රටාව එක වගෙයි.
10. සිත වැඩෙන අනුපිළිවෙල හඳුනාගනිමු
එතන දී ‘සමාධිය’ කියන්නේ, සමථය හෝ විදර්ශනාව ට අදාල බලවත් සමාධිය යි. ඊට මෙහා තියෙන්නෙත් සමාධි ස්වභාවයන් ම තමයි. පස්සද්ධිය, සැපය, ප‍්‍රීතිය කියන ඒ අවස්ථාවන්හී දී ත් සමාධි ස්වභාවයන් තමයි තියෙන්නේ.
11. ප‍්‍රායෝගිකත්වයට එමු.
සුළු මොහොතක් අනිත්‍ය වැඩුවොත් මහත්ඵල යි කියලා කොහොමද පිළිගන්නේ? ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දේශනා පිළිගැනීමෙන්. බුද්ධ වචනය පිළිගන්න කෙනා ‘කෝ මට වැඩෙන්නේ නෑ නේ’ කියලා හොයන්නේ නෑ. එයාට හොයන්ට දෙයක් නෑ. ඇයි? එයා පිළිගන්නේ ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළා. මම ඒක කරනවා’ කියලා.
12. ජීවිතය තුළින් ධර්මය දැකගන්න
අවදියෙන් ඉන්න කෙනා තුළ කුසල් දියුණු කරන්ටත්, අකුසල් ප‍්‍රහාණය කරන්ටත් උපන් වීරියක් තියෙනවා. ඇයි උපන් වීරියක් තියෙන්නේ? එයා තුළ උපන් වුමනාවක් තියෙනවා ‘දුකෙන් නිදහස් වෙන්ට ඕනෑ’ කියලා. ඒක බලහත්කාරයෙන් කවුරුත් පටවලා නෑ. ඒ්කයි උපන් වුවමනාව කියන්නේ.
13. අත්හැරීමෙන් ලබන ජය (දුප්පටිවිනොදය සූත්‍රය ඇසුරින්)
ජයග‍්‍රහණයන් දෙකක් තියෙනවා. එක ජයග‍්‍රහණයක් සැප ඇති කරලා දෙනවා. අනිත් ජයග‍්‍රහණය දුක ඇති කරලා දෙනවා. ඔබ කැමති සැප ඇති කරන්නා වූ ජයග‍්‍රහණයට ද? දුක ඇති කරන්නා වූ ජයග‍්‍රහණයට ද?
