මේ විදියට ධර්මය පුරුදු කරන කෙනා අතින් යම් සිල් පදයක් බිඳුණොත්, ආපත්තියක් වුණොත්, සීලයට හානියක් වුණොත් එයා කොහොමද කටයුතු කරන්නේ? උඩුබැලි අතට වාසය කරන, බඩ ගාගෙන යන පුංචි දරුවෙක් ඉන්නවා. බඩගාගෙන යන දරුවා, අතට අහුවෙච්ච එක කටේ දාගන්නවා නේද? ඒක ඒ දරුවාගේ ස්වභාවය. මෙහෙම ඉන්නකොට යම් වෙලාවක එයාට ගිනි අඟුරක් අහු වුණොත්? සැණෙකින් අතහරිනවා. වෙන දෙයක් අහු වුණොත් කටේ දාගන්නවා. නමුත් ගිනි අඟුරක් අහු වුණොත් සැණෙකින් අතහරිනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා, ඒ විදියට ම මේ මෛත්‍රී සහගත කාය කර්ම, වචී කර්ම, මනෝ කර්ම පුරුදු කරමින් පිරිස සමඟ සමගි සම්පන්නව වාසය කරන යම් භික්ෂුවක් ඉන්නවා ද, මේ භික්ෂුව අතින් කලක දී යම් වරදක් වෙනවා. ඒ වරද සිදුවුණ සැණින්, එයා ඒ වරදෙන් නිදහස් වෙන්ට කටයුතු කරනවා.

ඒ විදියට කටයුතු කරන්නේ කෙබඳු කෙනෙක් ද? සීල ගෞරවය තියෙන කෙනායි. සීල ගෞරවය තියෙන්නේ ශ‍්‍රද්ධාව තියෙන කෙනාටයි. ශ‍්‍රද්ධාව තියෙන කෙනාගේ ස්වභාවය තමයි එයා තුල හිරි-ඔතප් තියෙනවා. සීල ගෞරවය, ශාස්තා ගෞරවය ආදී නොපිරිහෙන කරුණු වලට පැමිණ වාසය කරනවා. ඒ විදියට යමෙක් අතින් වරදක් සිද්ධ වුණාම, ඒ වරද සැණෙකින් අතහරින්ට කුමක්ද වුවමනා කරන්නේ? ශ‍්‍රද්ධාව ඕන. හිරි-ඔතප් ඕන. වීරිය ඕන.

සිල් පද පළුදු නොවී රැකගන්ටත් ශ‍්‍රද්ධාව, හිරි-ඔතප්, වීරිය ඕන නේද? නමුත් එයා අතින් සිල් පදයක් පළුදු වුණා කියලා හිතමු. එතකොට ඔහුට ඒ වරදින් නැගීසිටින්ට කුමක්ද තියෙන්ට ඕන? ඒත් ශ‍්‍රද්ධාව, හිරි ඔතප්, වීරිය ඕන. වීරිය නැති කෙනාට එයින් නැගී සිටින්ට බෑ. ශ‍්‍රද්ධාව, හිරි-ඔතප්, ප‍්‍රඥාව, සීල ගෞරවය, ශාස්තා ගෞරවය ආදී තමා නොපිරිහීම පිණිස හේතු වන ගුණධර්ම වලින් තමයි එයාගේ සිල් පදයකට හානි වුණාම, වරදකට පත්වුණාම ඒ වරදින් නැගීසිටීම සඳහා හැකියාව උපදවලා දෙන්නේ.

ඒ ගුණධර්ම නැති කෙනා අතින්, සේඛ ධර්ම නැති කෙනා අතින් සිල් පදයක් කැඩුනාම, එයාට ලැජ්ජයි. නුවණැති කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයෙකුට කියන්ට හිතෙන්නේ නෑ. එහෙම නැත්නම් එයා නොසලකා හරිනවා. ‘පොඩි එකක්නේ..’ කියලා ඒ වරද සඟවාගෙන ඉන්නවා. එහෙම නැත්නම් ලැජ්ජාවේ ඉන්නවා. නමුත් සේඛ ධර්ම තියෙන කෙනාට සීල ගෞරවය තියෙනවා. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාට නැඹුරු වූ සිතින් ඉන්නවා. එයා දන්නවා කල්‍යාණ මිත‍්‍රයා මට අනුකම්පා සහගතයි. මගේ දියුණුවට කැමතියි කියලා දන්නවා. එයාට කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා ඉදිරියේ විවෘත වෙන්ට පුළුවන්. එයට ලැජ්ජාවක් එන්නේ නැ. එයාට ලැජ්ජාව තියෙනවා කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාට මේක සඟවාගෙන ඉන්ට. වරද සඟවාගෙන ඉන්ට භයක් තියෙනවා.

එයාට ඒ ආපත්තිය, වරද සඟවාගෙන මොහොතක් වත් ඉන්ට බෑ. විශාල අපහසුවක් එයාට තියෙනවා.

ඒක මේ වගෙයි. තුවාලයක සැරව පිරෙනවා. සැරව ගෙඩියක් එනවා. ඒක තියාගෙන ඉන්ට ඉන්ට මොකද වෙන්නේ? වේදනාව එනවා. ඒ ශරීර අංගය ම ඉදිමෙනවා. තව දුරටත් මේක තියාගෙන හිටියොත් ශරීරයට උණ ගැනෙනවා. අන්තිමට මේක ඔඩු ගිහිල්ලා, ශරීරය ම වැනසිලා යනවා කලක් යනකොට. මේක දන්න කෙනා මොකද කරන්නේ? පුංචි සැරව බිබිලක් ආවා ම, ඒ සැරව බිබිල කඩලා, සැරව ටික අයින් කරලා දානවා. සැරව ටික අයින් කරාට පස්සේ අර වේදනාව දුරු වෙලා යනවා. ඊට පස්සේ ප‍්‍රතිකාර කරනවා. තුවාලය සුව වෙනවා.

කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාට නැඹුරු වූ කෙනා, සේඛ ධර්ම පුරුදු කරන කෙනා අතින් ඒ විදියට වරදක් සිද්ධ වුනාට පස්සේ, ආපත්තියකට පත් වුණාට පස්සේ, එයා දුක් විඳ විඳ ඒක තියාගන්නේ නෑ. නුවණැති සබ‍්‍රහ්මචාරීන් වහන්සේට විවෘත වෙනවා. ශාස්තෘන් වහන්සේ වැඩසිටි කාලයේ නම් ශාස්තාන් වහන්සේ ඉදිරියේ විවෘත වෙනවා. විවෘත වෙලා අවංකභාවය ඇති කරගන්නවා ‘මෙබඳු ඇවතකට මම පත්වුණා’ කියලා.

එතකොට අර තුවාලයේ සැරව ටික අයින් කළා වගේ. එයා නිදහස්. ආපත්තියට පිළියම් කරාට පස්සේ, තුවාලයට බෙහෙත් කරා වගේ තුවාලය හොඳ වෙනවා. ඊට පස්සේ එයාට දැනගන්ට පුළුවන් තුවාල හැදෙන විදියත් ඉන් විඳින්ට වෙන දුක් පීඩා ගැනත්. නැවත තුවාල හදාගන්නෙත් නෑ. ඇයි ඔහු දන්නවා තුවාල හැදුනා ම විනාශ වෙන හැටි. යම් කලක තුවාල හදාගන්නේ නැති විදියට සකස් වෙනවා. මේක තමයි සේඛ ධර්ම තියෙන කෙනාට වෙන්ට තියෙන දේ.

ඒ වගේම තමයි ඔහු තමන්ගේ සීලය ගැන කුකුස් කර කර ඉන්නේ නෑ. කුකුස් කළයුතු තැනක් තිබුණොත් එයා කුකුස් කරනවා. නමුත් එයාට කුකුස් කරන්ට දෙයක් ඉතිරිවෙන්නේ නෑ. එයා සීල ගෞරවයෙන් සීලය ඉගෙන ගන්නවා. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා ඇසුරේ වාසය කරනවා. ධර්ම ගෞරවය තියෙනවා. මහත් වූ ශ‍්‍රද්ධාවක් ඇති කරගන්ට ගන්ට, තථාගතයන් වහන්සේගේ අවබෝධය පිළිගන්ට පිළිගන්ට, එයාට සීලය කෙරෙහි සැකයක් එන්නේ නැ. සීලය කෙරෙහි බයක් එන්නේ නෑ. භය, සැක සංකා දුරු වෙනවා. එයා මහත් වූ සැපෙන් සීලය සුරකනවා.

ඔහු අනුන්ගේ සීලය කෙරෙහි සැක උපදවන ආකාරයෙන් කටයුතු කරන්නෙත් නෑ. අන් අයට නිවැරදි වීමේ ඉඩකඩ මේ ශාසනයේ තියෙනවා කියලා එයා පිළිගන්නවා. එයාට පුළුවන් ආකාරයෙන් අන් අයට නිවැරදි වීම පිණිස උපකාර කරන කෙනෙක් බවට පත්වෙනවා. තමා කියන දේ ඇහුම්කන් දෙන කෙනෙක් නම්, අඩුපාඩුවක් තියෙන කෙනෙකුට සුදුසු කල දී එය පෙන්වා දෙනවා. තමා කියන දේ අහුම්කන් දෙන්නේ නෑ කියලා තේරෙනවා නම්, සුදුසුකම් තියෙන කෙනෙකුට අනුකම්පාවෙන් යුක්තව දන්වනවා ‘මේ අසවල් කෙනාගේ මේ වගේ අඩුපාඩුවක් නම් සිදුවෙනවා කියලා මට තේරෙනවා, අපි උපකාරයක් කළොත් නිදහස් වෙන්ට අවස්ථාවක් තියෙනවා’ කියලා අනුකම්පාවෙන් සුදුසු කෙනෙකුට ඒක ප‍්‍රකාශ කරනවා.

මේ විදියට ධර්මය පුරුදු කරන කෙනා සීලය නිසා සතුටු වෙනවා. ඒ සිල් පද ගැන ඉගෙන ගන්නවා. නැවත නැවත ඉගෙන ගන්නවා. නොදන්නා දේ අසා දැනගන්නවා. සීල ගෞරවය ඇති කරගෙන සිල්පද ආරක්‍ෂා කරගන්ට මහන්සි වෙනවා. ඒ සීලය ආකාර තුනකින් පුරුදු කරන්ට ඔහු කල්පනා කරනවා. ඉන්ද්‍රිය සංවර සීලය පුරුදු කරගන්නවා. බලවත් කරගන්නවා. සති සම්පජඤ්ඤ සීලය පුරුදු කරගන්නවා. බලවත් කරගන්නවා. ඒ වගේම ඔහු කළ්‍යණ මිත‍්‍ර ඇසුරේ ඉඳිමින් පිරිස සමඟ සමගිව එකට වාසය කරමින් සේඛ ධර්ම ඇති කරගෙන තියෙනවා. එයා පිරිස සමඟ වාසය කරමින් ම ඒ සේඛ ධර්ම දියුණු කරගන්නවා. සේඛ ධර්ම දියුණු වෙන්ට වෙන්ට, එයාට සිල් පද ගැන නැවත නැවත ඉගෙනගන්ට පුළුවන්. ඒ සමාදන් වූ සිල්පද එයා හොඳින් ගෞරවයෙන් රකිනවා. ඉතාම ගෞරවයෙන් ඉන්ද්‍රිය සංවරය ඇති කරගන්නවා. ඉතාම ගෞරවයෙන් සති සම්පජඤ්ඤය ඇති කරගන්නවා. මේ විදියට ආකාර තුනකින් එයා සීලය පුරුදු කරනකොට සීලය පළුදු වෙන්නේ නෑ. සීලය නොබිඳෙන විදියට රැකෙනවා.

එතකොට ඔහුට යම් කලක සීල විශුද්ධිය කරා පැමිණ වාසය කිරීමේ දුර්ලභ ලාභය ලැබෙනවා. ඒ සඳහා කැමති වන්නා වූ කෙනා, අපි මෙතෙක් කතා කළ දේවල් කරන්ට අකමැති නොවිය යුතුයි. ඒ උතුම් සීලයට පැමිණ වාසය කරන්ට කැමති වන්නා වූ, ඒ උතුම් සීලය පරිපූර්ණ කරගන්ට කැමති වන්නා වූ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් වදාළ ඒ උතුම් සීල විශුද්ධිය තමාගේ ජීවිතයට පමුණුවාගෙන වාසය කරන්ට කැමති වන්නා වූ අය විසින්, ශාස්තාන් වහන්සේ ශාස්තෘත්වයේ පිහිටුවාගෙන කටයුතු කළ යුතුයි. ඒ අය ශාස්තෘන් වහන්සේ කියා දුන්නු දේ කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාගෙන් අසා දැනගෙන, නිහතමානී ගුණය ඇති කරගෙන, කීකරුකම ඇති කරගෙන ඒ කරුණු පුරුදු පුහුණු කරනවා.

ඔබ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකත්වයට පත්වෙන්ට කැමතියි නම් මේ විදියට ධර්මය පුරුදු පුහුණු කළ යුතුයි. එවිට ශාස්තෘන් වහන්සේ මෛත‍්‍රී ප‍්‍රතිපත්තියෙන් යුක්තව ඇසුරු කරන්ට ලැබෙනවා. වෛරී ප‍්‍රතිපත්තිය බැහැර කර දමන්ට පුළුවන්කම ලැබෙනවා. ඒ අයට ශාස්තෘන් වහන්සේ ගෞරවයෙන් ඇසුරු කරන්ට දුර්ලභ අවස්ථාව ලැබෙනවා. ශාස්තෘන් වහන්සේ ගෞරවයෙන් ඇසුරු කරන කෙනාට අත්වන්නේ කෙබඳු ඉරණමක් ද, අත්වන්නේ කුමන ප‍්‍රතිලාභයක් ද, සිද්ධ වෙන්නේ කුමක් ද, අන්න ඒ දේ එයාට සිද්ධ වෙනවා. ඒක දෙවියන්, බඹුන්, මරුන්, ශ‍්‍රමණ බ‍්‍රාහ්මණයන් සහිත ලෝකයේ කිසි කෙනෙකුට වළක්වන්ට පුළුවන්කමක් ලැබෙන්නේ නෑ.

සියළු දෙනාට ම ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගෞරවයෙන් ඇසුරු කරමින්, පිළිවෙළින් වැඩිය යුතු මඟ වඩමින්, නිවන් මඟ සම්පූර්ණ කරගන්ට වාසනාව ලැබේවා කියලා අපි ආශිර්වාද කරන්ට කැමතියි.

– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේ