සියලු සතුන් ලොව සුවපත් වෙත්වා!

සමථ - විදර්ශනා වෙන්කොට හඳුනාගනිමු

අපි ප්‍රත්‍යවේක්ෂා කරමු – 8
Ven. Nawalapitiye Ariyawansha Thero
පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ හිමි
damsayura.lk

බොහෝ අයට තෝරා බේරා ගන්ට බැරි කාරණාවක් තේරුම් කරලා දෙන්ට අපි කල්පනා කළා. මේ කාරණාව අතිශයින් වැදගත් එකක්. හොඳින් තේරුම් ගන්න, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දී තිබෙනවා සමථයත්, විදර්ශනාවත් දෙක ම පුරුදු කරන්ට කියලා. සමථය කියන්නෙත් නිවන් මඟ. විදර්ශනාව කියන්නෙත් නිවන් මඟ. නමුත් සමථය විතරක් කරලා නිවන අවබෝධ කරන්ට බෑ. විදර්ශනාව විතරක් කරලත් නිවන අවබෝධ කරන්ට බෑ. නිවන අවබෝධ කිරීම පිණිස සමථයත් විදර්ශනාවත් දෙක ම කළ යුතුයි.

හැම කෙනෙකුට ම ආරම්භයේදී ම එක සමානව සමථය, විදර්ශනාව දෙක ම එකට වැඩෙනවා කියන කාරණාව කියන්ට බෑ. කෙනෙකුට සමථය වැඩෙන්ට පුළුවන්. තව කෙනෙකුට විදර්ශනාව වැඩෙන්ට පුළුවන්. කෙනෙකුට සමථයත් විදර්ශනාවත් දෙක ම වැඩෙන්ට පුළුවන්. නමුත් යම් කෙනෙකුට විදර්ශනාව නොවැඩී සමථය වැඩෙනවා නම් ඔහු තේරුම් ගත යුතුයි ‘මට සමථය වැඩෙනවා’ කියලා. එතකොට ඔහු ඒ සමථය හොඳින් දියුණු කරගෙන, සමථයේ පිහිටලා, විදර්ශනාවට හරවා ගන්ට ඕන. තව කෙනෙක් ඉන්ට පුළුවන් එයාට විදර්ශනාව වැඩෙනවා, සමථය වැඩෙන්නේ නෑ. ඔහු ඒ විදර්ශනාව හොඳින් දියුණු කරගෙන, විදර්ශනාවේ පිහිටලා, සමථයට හරවාගන්ට ඕන. තව කෙනෙක් ඉන්ට පුළුවන්, එයාට සමථයත් වැඩෙනවා, විදර්ශනාවත් වැඩෙනවා. එතකොට එයාට පහසුයි.

තව කෙනෙක් ඉන්ට පුළුවන්, සමථ විදර්ශනා දෙක ම පහසුවෙන් වැඩෙන්නේ නෑ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා “ඔහු සමථයත් විදර්ශනාවත් පුරුදු කරගැනීම පිණිස බලවත් කැමැත්තක් උපදවා ගෙන වීරිය කරන්ට ඕන” කියලා. අනාගතයේ යම් කලෙක ඔහුට සමථ විදර්ශනා දියුණු කරගන්ට අවස්ථාවක් උදාවෙනවා.

සමථය විතරක් වැඩෙන කෙනාට, විදර්ශනාවට හරවා ගැනීමෙන් පසු සමථ විදර්ශනා දෙක ම ඇති කරගන්ට පුළුවන්කම තිබෙනවා. ඒ වගේම තමයි විදර්ශනාව විතරක් වැඩෙන කෙනාට, ඒ විදර්ශනාවේ පිහිටලා සමථයට හරවා ගැනිමෙන් පසු, සමථ විදර්ශනා දෙක ම පුරුදු කරගැනීමට අවස්ථාව උදාවෙනවා. නමුත් බොහෝ අයට “මේ සමථය කියන්නේ මොකක්ද? විදර්ශනාව කියන්නේ මොකක්ද? සමථයේ සිට විදර්ශනාවට කොහොමද හරවගන්නේ? විදර්ශනාවේ සිට සමථයට හරවගන්නේ කොහොමද?” කියන කාරණා පිළිබඳව තෝරා බේරා ගැනීමට දක්ෂකමක් හෝ හැකියාවක් හෝ වැටහීමක් හෝ දැනුවත්භාවයක් නැතුව තියෙන්ට පුළුවන්. මේ සම්බන්ධව හොඳ වැටහීමක් නැතිව නිවන් මඟ පුරුදු කරගන්ට අමාරුයි. ඒ නිසා අපි ඒ පිළිබඳ හොඳ වැටහීමක් ඇති කරගත යුතුයි.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙනවා, “යම් කෙනෙකුට සමථය තෝරා බේරා ගන්ට බැරි නම්, විදර්ශනාව තෝරා බේරා ගන්ටත් බැරි නම්, ඒ වගේ කෙනෙක් සමථ විදර්ශනා පුරුදු කළ කෙනෙක් මුණ ගැහිලා, එයාගෙන් අසා දැනගන්ට ඕනෑ” කියලා. “සමථය කොහොමද හදා ගන්නේ? විදර්ශනාව කොහොමද පිහිටුවා ගන්නේ?” මේ ආදී කාරණා අසා දැගන්ට ඕන. අසා දැනගෙන ඒවා හුරු කරගන්ට ඕන. එතකොට ඔහුට සමථ විදර්ශනා හුරු කරගන්ට පුළුවන් කමක් තියෙනවා.

සමථයෙන් කෙරෙන්නේ රාගය දුරු කරන එකයි. රාගය ප‍්‍රහීන කරන එකයි. සමථය කියලා කියන්නේ සිත එකඟ කරගැනීම යි. ඒ සඳහා එක් කුසල් අරමුණක සිත පැවැත්විය යුතුයි. ඒ සඳහා සුදුසු කුසල් අරමුණක් සිතේ පුරුදු කිරීම සමථ භාවනාවයි. විදර්ශනාවෙන් කෙරෙන්නේ අවිද්‍යාව දුරු කරන එකයි. විදර්ශනාව කියලා කියන්නේ යමක යතාර්ථය වටහා ගැනීම පිණිස, ජීවිතයේ යතාර්ථය වටහා ගැනීම පිණිස උපකාර කරන්නා වූ භාවනාවන් වලටයි. රූපය කියන්නේ මොකක්ද? රූපය හට ගන්නේ කොහොමද? රූපය නැති වෙන්නේ කොහොමද? මේ ආදී වශයෙන් යතාර්ථය අවබෝධ කරගන්ට ඕන. ඒ සඳහා හුරු කරන භාවනාවන් වලට තමයි විදර්ශනා භාවනා කියලා කියන්නේ. මේ ලෝකය හට ගන්නේ කොහොමද? ලෝකය නැති වෙන්නේ කොහොමද? මේ විදියට ලෝකයේ යතාර්ථය හඳුනා ගැනීම පිණිස, අවබෝධ කරගැනීම පිණිස, අවිද්‍යාව දුරු කරගෙන විද්‍යාව ඇති කරගැනීම පිණිස කරන භාවනාවන් වලට ‘විදර්ශනා භාවනා’ කියලා කියනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දී තිබෙන භාවනා වල සමථයත් විදර්ශනාවත් කියන භාවනා තියෙනවා.

ඇතැම් භාවනා තුලින් සමථ විදර්ශනා දෙක ම එකට පුරුදු වෙනවා. ඇතැම් භාවනා තුල සමථය විතරයි වැඩෙන්නේ. ඇතැම් භාවනා තුල විදර්ශනාව විතරයි වැඩෙන්නේ. මේවා අපි තෝරා බේරා ගන්ට ඕන.

යම් කෙනෙක් කලබල වුණොත්, හදිසි වුණොත්, මේවා තෝරා බේරා ගන්ට පුළුවන් කමක් ලැබෙන්නේ නෑ. තමන්ට ‘සමථය වැඩෙනවා ද? විදර්ශනාව වැඩෙනවා ද? සමථ විදර්ශනා දෙක ම වැඩෙනවා ද?’ මේ ආදී වශයෙන් තමාගේ සිතේ ඒ භාවනා පුරුදු වෙන ආකාරය තෝරා බේරා ගන්ට පුළුවන් වෙන්නේ නෑ. එ් සඳහා හොඳ ඉවසීමක්, සිහිනුවණක් වුවමනා කරනවා. සතිපට්ඨානය හොඳින් පුරුදු කර ගැනීමෙන් සමථ විදර්ශනා ධර්මයන් උපදවා ගන්ට පුළුවන්.

සිහිනුවණ උපදවා ගෙන, ඉවසීමෙන් යුක්තව කටයුතු කරන්ට නම් අප තුල මහත් වූ ශ‍්‍රද්ධාවක් තියෙන්ට ඕන. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය කෙරෙහි බලවත් විශ්වාසයක් තියෙන්ට ඕන. ධර්මය කෙරෙහි බලවත් විශ්වාසයක් නැති කෙනා කලබල වෙනවා. එයා විශ්වාස කරන්නේ තමන්ව යි. තමාගේ වැටහීම යි විශ්වාස කරන්නේ. තමා කෙරෙහි විශ්වාසය තියෙන කෙනා කලබල වෙනවා. එයාට මේ ධර්මයන් තොරා බේරා ගන්ට බැරිවෙනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය කෙරෙහි විශ්වාසයක් තියෙන කෙනා, කලබල නොවී ඉවසීමෙන් යුක්තව යම් දහමක් ප‍්‍රගුණ කරන්ට පෙළඹෙනවා, ඒ සඳහා දක්ෂ වෙනවා. විශේෂයෙන්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි පැහැදීම තියෙන කෙනා, කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාගේ අවවාදය කෙරෙහි විශ්වාසය ඇති කරගන්නවා. කළ්‍යණ මිත‍්‍ර ඇසුරේ හොඳින් පුරුදු වෙන්ට එයා දක්ෂ වෙනවා.

කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුර මඟින් තමයි සද්ධර්ම ශ‍්‍රවණය ලැබෙන්නේ. එතකොට කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කෙරෙහි අපට විශ්වාසයක් නැත්නම්, පැහැදීමක් නැත්නම්, ගරුසරු බවක් නැත්නම්, එයාට කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාගෙන් යමක් ලබා ගන්ට තියෙන ඉඩකඩ වැහිලා යනවා. ඒ නිසා කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කෙරෙහි විශ්වාසයක්, පැහැදීමක් තියෙන්ට ඕන. එතකොටයි ඔහු කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාගේ අවවාද ඒ ආකාරයෙන් ම පුරුදු කරන්ට කල්පනා කරන්නේ. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාව බැහැර කරලා කටයුතු කරන්ට සූදානම් වෙන කෙනාට දිගු ගමනක් යන්ට තියා, ගමනට පය ඔසවන්ටවත් ලැබෙන්නේ නෑ. ඒ නිසා ‘කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුරේ යි මේ ධර්මය පුරුදු කරන්ට පුළුවන් කම තිබෙන්නේ’ කියන දේ මතක තියාගන්න.

නමුත් එයින් අදහස් වෙන්නේ නෑ කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා මේක කරලා දෙනවා කියලා. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කරන්නේ මඟ පෙන්වීම පමණයි. දිරි ගැන්වීම පමණයි. අවවාද අනුශාසනා දීම පමණයි. ඒ කටයුත්ත කරගත යුත්තේ තමා විසින් ම යි. සිහි නුවණ උපදවා ගත යුත්තේ තමා විසින් ම යි.

කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කරන්නේ සිහිය උපදවා ගැනීම පිණිස සුදුසු දහම් කාරණා සිහි කර දීම පමණයි. මතක් කර දීම පමණයි. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා විසින් තමන්ට සිහිය උපද්දවා දෙන්ට පුළුවන් නම්, අනෙකුත් දේත් කරලා දෙන්ට පුළුවන්. ඇයි? සිහිය මත තමයි ඔක්කොම තීරණය වෙන්නේ. සිහිය හොඳයි නම්, සිහිය හොඳට පිහිටලා තියෙනවා නම්, අකුසල් වළකා ගන්ට පුළුවන්. කුසල් දියුණු කරන්ට පුළුවන්. නමුත් කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාට සිහිය උපදවලා දෙන්ට බෑ. සිහිය උපදවා ගැනීමට උපකාර පිණිස, කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයාට කළ හැකි එක ම දේ සද්ධර්මය කියා දීම පමණයි. එහෙනම් ඒ සද්ධර්මය හොඳින් අහලා, කීකරුව ඒ ධර්මය තමා තුලට පමුණුවා ගැනීමෙන් සිහිය, වීරිය උපදවා ගැනීම තම තමා විසින් කළ යුතුයි.

ඒ වගේම, ‘සමථය වඩන්නේ මෙහෙමයි. විදර්ශනාව වඩන්නේ මෙහෙමයි’ ආදී වශයෙන් ඒ කාරණා කියා දීම පමණයි කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කරන්නේ. ඒවා පුරුදු පුහුණු කරගැනීම තමා විසින් කළ යුතු දෙයක්. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා සමාධිය උපදවලා දෙන්නේ නෑ. සමාධිය දියුණු කරලා දෙන්නෙත් නෑ. තම තමා විසින් සමාධිය උපදවා ගත යුතුයි. සමාධිය දියුණු කරගන්ට කටයුතු කළ යුතුයි. කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා ඒ සඳහා මඟ පෙන්වීම යි කරන්නේ. එහෙම නැත්නම් මේ අය වරදවා ගන්ට පුළුවන්, ‘කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුරේ ඉන්නකොට අපට සමාධිය උපදවලා දෙයි’ කියලා.

කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා කෙරෙහි මහත් වූ ගරුසරු ඇතිව, පැහැදීමෙන් කටයුතු කිරීමෙන් තමයි තමා තුල ඒ ධර්මය උපදින්ට පුළුවන් පරිසරය සැකසෙන්නේ. ඒ ධර්මය උපදවා ගන්ට තියෙන්නේ තමාගේ සිතේ. ඒ සිතේ සුදුසු පරිසරය හැදෙන්ට නම්, කළ්‍යාණ මිත‍්‍රයා මහත් වූ ගෞරවයෙන් ඇසුරු කළ යුතුයි.

මේක ණයට බඩු ගන්නවා වගේ කරන්ට පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි. කඩෙන් ණයට බඩු ගන්නවා ‘පස්සේ දෙන්නම්’ කියලා. එහෙම කරන එකක් නෙවෙයි කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුර. ගණුදෙණුවක් නෙවෙයි. ගුණධර්ම මත ම සිදුවෙලා යන දෙයක්.

ඒ ගුණ ධර්ම බලවත් වෙන්නේ තමන් තුල නිහතමානී බව තිබුණොත්. නිහතමානී බව තියෙන කෙනා ගෞරවයෙන් යුක්තව කළ්‍යාණ මිත‍්‍ර ඇසුර පවත්වනවා. ඔහුට මේ ධර්මයන් දියුණු කරගැනීමේ අවකාශය පෑදෙනවා. ඒ කාරණාත් හොඳින් මතක තියා ගන්න.

සියළු දෙනාට ම සෙත් පතනවා, සමථ විදර්ශනා ධර්මයන් හොඳින් තේරුම් ගෙන පුරුදු කිරීමේ වාසනාව උදා වේවා!

(අපි ප්‍රත්‍යවේක්ෂා කරමු – 8 වන කොටස)

– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේ

සියලු දානයන් අතර ධර්ම දානය උතුම් වන්නේය!

Facebook මඟින් share කරන්න
Twitter වෙතින් බෙදාහරින්න
Email එකක් විදියට යවන්න
WhatsApp මඟින් මිතුරන්ට යවන්න