ලැබුණු සුගති සම්පත් පිරිහෙන්ට දෙන්ට එපා
සදහම් ලිපිය
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මය අහන අය විදියට අපිට වැටහීමක් තිබිය යුතුයි, ‘අපිට පෙර කළ පිනක් තියෙනවා, ඒ පිනේ විපාක තමයි අපි විඳින්නේ’ කියලා. පෙර කළ යම් පිනක විපාකයක් මේ විඳින්නේ කියලා අපි පිළිගන්නේ නැත්නම්, පින කෙරෙහි විශ්වාසය නැතිකමයි එතන තියෙන්නේ. අපිට මනුස්ස ලොකේ ඉපදෙන්ට ලැබුණේ පිනක විපාකයක් විදියට. පින් නොකළා නම් මනුස්ස ලොකේ ඉපදෙන්නේ නෑ. ඒක සිහි කරන්ට ඕන. ඒක සිහි කරන්නේ පින ගැන දන්න කෙනා. පිනත්, පිනේ විපාකයත් පිළිගන්න කෙනා ඒ ගැන සිහි කරනවා, ‘මම පිනක් කරගෙන තිබුණ නිසයි මනුස්ස ලෝකයට එන්ට ලැබුණේ. යහපත් පින් කරගත්තේ නැත්නම්, පවු කරගෙන තිබුණා නම් දුක් සහිත ලෝක වල ඉපදෙන්ට සිදු වෙනවා’ කියලා එයා සිහි කරනවා. ‘තාවකාලිකව හරි දුක් සහිත ලෝක වලින් නිදහස් වෙලා මේ සැප සහිත සුගති ලෝකයකට මට එන්ට ලැබුණා’ කියලා සිහි කරනවා.
ඔබ එහෙම සිහි කරනවා ද? සිහි කරන්නේ නැත්නම් ආපහු ධර්මය අහන්න. නැවත නැවත ධර්මය අහලා, ධර්මය ගැන විශ්වාසයක් උපදවා ගන්න, ‘පින් කළ කෙනාට සුගති සැප ලැබෙනවා, පවු කළ කෙනාට දුගතියේ ඉපදිලා දුක් විඳින්ට සිද්ධ වෙනවා’ කියලා. එතකොට තේරෙයිි අපි මොනවගේ භයානක අනතුරකින් ද බේරිලා ඉන්නේ කියලා. නමුත් ඒ විදියට බේරිලා ඉන්නේ තාවකාලිකව, සුළු කලකට යි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ, “මැරෙන අයගෙන් නියපොත්තට ගත් පස් ටික වගේ ටික දෙනයි සුගතියකට එන්නේ. මහ පොළොවේ පස් වගේ ඉතා ම විශාල පිරිසක් දුගතියේ ඉපදෙනවා” කියලයි. එහෙනම් අපට ලැබිලා තියෙන තාවකාලික ආරක්ෂාව සුළුපටු නෑ. අසාමාන්‍ය විදියටයි අපි බේරිලා තියෙන්නේ. එතකොට අපි ඒ ගැන දැනගෙන හිටියේ නැත්නම්, ඒ වගේ ම ඒ ගැන කල්පනා නොකළොත් ලැබුන ලාභය රැකගන්ට බැරිව යනවා. ඒ නිසා මේ ධර්මය සිහිකරලා අකුසල් සිද්ධ නොවෙන විදියට, පවු සිද්ධ නොවෙන විදියට අපේ ජීවිතේ හදාගන්ට ඕන.
පේත වත්ථු කියන දේශනා වලට අයත් සූඛර මුඛ ප්‍රේත වත්ථුවේ මේ විදියට තියෙනවා. නාරද කියන ස්වාමීන් වහන්සේට ප්‍රේතයෙක් මුණ ගැහෙනවා. ඒ ප්‍රේතයා ලස්සනයි, බබලනවා. නමුත් ඒ ප්‍රේතයා ළඟට බැලුවා ම, කට ඌරෙකුගේ වගේ. ඒ ස්වාමීන් වහන්සේ අහනවා,
“ඔබේ ශරීරය මුළුමනින් ම රන්වන් පාටයි. දස දිසාවේ ම බබලනවා. ඒ වුණාට ඔබගේ මුඛය ඌරෙකුගේ වගෙයි. ඔබ කලින් ජීවිතේ මොන වගේ කර්මයක්ද කළේ?”
එතකොට ඒ ප්‍රේතයා උත්තර දෙනවා,
“මම කයින් සංවර වෙලා හිටියා. නමුත් වචනයෙන් අසංවර වෙලයි හිටියේ. පින්වත් නාරද ස්වාමින් වහන්ස, ඔබ වහන්සේට පෙනෙන මේ ලස්සන ශරීරය ලැබුණේ කයෙන් පින් කිරීම නිසයි. පින්වත් නාරද ස්වාමීන් වහන්ස, දැන් ඔබ වහන්සේ ම මේ ශරීරය දැක්කා. මම දැන් ඔබට කියන්නේ මේකයි, වචනයෙන් පවු විතරක් කරන්ට එපා. ඌරු කටක් තියෙන කෙනෙක් නම් වෙන්ට එපා.”
බලන්න එයා කයෙන් පින් කළා. කය සංවර කරගත්තා. ඒකේ විපාක විදියට සැප ඇති ශරීරයක් ලැබිලා තියෙනවා. පැහැපත් ශරීරයක් ලැබිලා තියෙනවා. නමුත් වචනයෙන් අසංවර වෙච්ච නිසයි ඔහුට ඌරු කටක් ලැබුණේ. කයෙන් සංවර වුණ නිසා යහපත් විපාක ලැබුණා. වචනයෙන් අසංවර වුණ නිසා දුක් සහිත විපාක ලැබුණා. මේ ධර්මයන් අපි ඉගෙන ගත්තොත්, ඉගෙන ගෙන සිහි කළොත්, ඒ දුක් සහිත විපාක ලැබෙන්ට හේතුවන කර්ම නොකර ඉන්ට පෙළඹෙනවා. ඒ දුක් විපාකයට භය වෙනවා. ධර්මය ඉගෙන ගන්න කෙනාගේ ස්වභාවය ඒකයි. දුක් විපාකයට භය කෙනා, ඒ දුක් විපාක ලැබෙන්ට හේතුවන දේ අතහරිනවා. ඒ විදිහටයි සංවරකම උපදවා ගන්නේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අවබෝධය අදහාගන්න කෙනා, මේ ධර්මය පිළිගන්නවා, විශ්වාස කරනවා. එයාට හිරි ඔතප් උපදිනවා, ලැජ්ජා භය උපදිනවා. එයා කයෙන් සංවරකම ඇති කරගන්නවා. වචනයෙන් සංවරකම ඇති කරගන්නවා. මනසින් සංවරකම ඇති කරගන්නවා. ඒ විදියට සිත කය වචනය සංවර කරගත්ත කෙනා, කරන කියන හැම දෙයක් ම පවෙන් වැළකුණ දේ බවට පත්වෙනවා.
පූතිමුඛ පේත වත්ථුවේ මේ විදියට තියෙනවා. එහිදීත් නාරද ස්වාමීන් වහන්සේට ම යි ඒ ප්‍රේතයා මුණගැහෙන්නේ. ඒ ස්වාමීන් වහන්සේ මෙහෙම අහනවා,
“ඔබේ ශරීරය නම් දිව්‍ය සිරුරක් වගේ සුන්දරයි. ඔබ ඉන්නේ ආකාසේ. ඒ වුණාට ඔබේ මුඛය ඉතා ම දුගඳයි. පණුවන් කට පුරා පිරිලා, කට කකා ඉන්නේ. කලින් ජීවිතේ දී ඔබ මොනවගේ කර්මයක් ද කරගත්තේ?”
එතකොට ඒ ප්‍රේතයා කියනවා,
“මම ඉස්සර පවිටු භික්‍ෂුවක්. මම හරියට දුෂ්ඨ වචන කිව්වා. සිල්වත් කෙනෙකුගේ වේශයෙන් හිටියා. වචනයේ සංවර කමක් තිබුණේ ම නෑ. මම බඹසර රැකපු නිසා මගේ ශරීර ස්වභාවය වර්ණවත් වුණා. කේලාම් කීම නිසයි මගේ කට කුණු වුණේ.”
“පින්වත් නාරද ස්වාමීන් වහන්ස, දැන් ඔබ වහන්සේ ම මාව දැක්කානේ. බුද්ධාදී මහෝත්තමයන් වහන්සේලා ලොවට යම් කුසලයක් වදාරයි ද මාත් දැන් ඒක කියනවා. කේලාම් නම් කියන්ට එපා. බොරුවක් කියන්ට එපා. එතකොට ඔබට කැමති සැප ලබන දෙවි කෙනෙක් වෙන්ට පුළුවනි.”
බලන්න ඒ ප්‍රේතයා දුක් විඳිනවා. එයාට පසුතැවෙන ස්වභාවය විතරයි දැන් තියෙන්නේ. එයා කරපු පව් සිහිවෙනවා. අපි මේවා හොඳට ඉගෙනගන්ට ඕන. මේ ධර්මය සිහිකරන්ට ඕන. එතකොටයි අපේ හිත පවෙන් වළකාගන්ට පුළුවන්කම තිබෙන්නේ. සිත අසංවර වුණා ම කයත් වචනයත් ඔක්කොම අසංවර වෙලා යනවා. ඒ නිසා හිතයි ආරක්‍ෂා කරගන්ට තියෙන්නේ. අපේ හිත පවට අකමැති වුණොත් වචන සංවර කරගන්ට පුළුවන්. කය සංවර කරගන්ට පුළුවන්. ඒ නිසා තේරුම්ගන්න, අපිට මේ ලැබිලා තියෙන ලාභය, යහපත සුළුපටු එකක් නෙවෙයි. ඒ ලාභය අපි තේරුම් ගත්තොත් මේ ජීවිතේ මුළුමනින් ම රැකගන්ට දක්‍ෂ අය බවට පත්වෙනවා. ඒ නිසා හොඳට සිත කය වචනය සංවර කරගන්ට පුරුදු වෙන්න.
මහා පේසකාර පේත වත්ථුවේ දී එක්තරා භික්ෂූන් වහන්සේ නමකට ප්‍රේතියක් මුණගැහෙනවා. උන්වහන්සේ ඒ ප්‍රේතියගෙන් අහනවා,
“මේ කාන්තාව අසූචියි, ලේයි, මූත‍්‍රායි, සැරවයි කකා ඉන්නවා. මේ මොනවගේ කර්මයක විපාකයක් ද? මේ තැනැත්තී මොනවගේ කර්මයක් ද කරගෙන තියෙන්නේ? මෑ හැම තිස්සේ ම අනුභව කරන්නේ ලේයි සැරවයි. අලුත් වස්ත‍්‍ර දෙකක් තියෙනවා. හරි ලස්සනයි. මෘදුයි. පිරිසිදුයි. සනීපයි. නමුත් මැයට දුන්නා ම ඒවා යකඩෙන් කරපු වස්ත‍්‍ර වගේ වෙනවා. මේ ස්ත්‍රිය කරගෙන තිබෙන්නේ මොන වගේ කර්මයක්ද?”
එතකොට ඒ ප්‍රේතිය මනුස්ස ලෝකේ හිටපු කාලේ ඇගේ ස්වාමියා පිළිතුරු දෙනවා,
“ස්වාමින් වහන්ස, මෙයා මගේ බිරිඳ වෙලා හිටියේ. දානේ ටිකක් පූජා කරගත්තේ නැ. මසුරුකමින් ම හිටියා. කෑදරකමින් ම හිටියා. මම ශ‍්‍රමණ බ‍්‍රාහ්මණයින්ට දන් පැන් පූජා කරන කොට ඈ කළේ මටත් බනින එක. නින්දා අපහාස කරපු එක.”
බලන්න දුරදිග නොසිතා, යහපත අයහපත අඳුරන්නේ නැතිව වචන පාවිච්චි කරපුවා ම වෙන දේවල්. ඒ කාන්තාව මනුස්ස ලෝකේ ඉන්න කොට, ස්වාමියා දන්පැන් දෙනකොට ඒවාට නින්දා කළා. එයා දන්පැන් දුන්නේ නෑ. මසුරු කමින් හිටියා. කෑදර කමින් හිටියා. නමුත් ස්වාමියා දන්පැන් දුන්නා. බිරිඳ ඒවාට නින්දා කළා.
“උඹ දන් දෙනවා. ඔය දානේ විපාක විදිහට පරලොව දී අසූචි ලේ මූත‍්‍රා සැරව තමයි ලැබෙන්ට ඕනෑ. හැම තිස්සේ ම උඹ අසූචි කාපන්. ඔය පූජා කරන වස්ත‍්‍ර යකඩෙන් කරපු වස්ත‍්‍ර වෙයන්.”
කියලා බිරිඳ ස්වාමියාට නින්දා කළා. ඒකෙ විපාක ප්‍රේත ලෝකයේ දී විඳින්ට සිදු වුණා.
බලන්න එයා කොච්චර පරුෂයි ද? දුෂ්චරිතයේ ම යි හැසිරුනේ. දැන් ප්‍රේත ලෝකෙට ඇවිල්ලා අසූචි, ලේ, සැරව කකා ඉන්නවා. බලන්න පරුෂ බව නිසා, පරුෂ වචන පාවිච්චි කරලා සිද්ධ වෙන දේවල්. ඒ නිසා අසංවර භාවයෙන් යුක්තව කටයුතු කළොත් එහි විපාක ඉතා ම භායානක බව තේරුම්ගන්න. ඒ භයානක විපාක වලින් ගැලවෙන්ට දැන් අපිට අවස්ථාව ඉපදිලා තියෙනවා. ගැලවෙන්ට තියෙන එකම විදිය තමයි, ඒ අසංවර බව බැහැර කරගෙන සංවර බව උපදවා ගැනීම.
සංවර බව උපදවාගන්ට අපිට තියෙන එක ම විදිය තමයි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අවබෝධය පිළිගෙන ඒ අවබෝධය අනුව අපිට කියාදෙන මේ ධර්මයන් ඉගෙන ගෙන, පවට ලැජ්ජාව භය උපදවා ගැනීම. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අවබෝධය අදහාගත්ත කෙනාට මේ ධර්මයන් හොඳට ම ප‍්‍රමාණවත් මේ ජීවිතය මුළුමනින් ම සංවර කරගන්ට.
ඒක ම යි කුසල් අකුසල්, පින් පවු ගැන විශ්වාසය කියන්නේ. එය උපදින්නේ ධර්මය ඉගෙන ගෙන, ඒ ධර්මය අදහාගෙන, ධර්මයේ තියෙන විදිහට කල්පනා කිරීමෙන්. ඒකටයි යොනිසෝමනසිකාරය කියන්නේ. යෝනිසෝමනසිකාරය තුළ තමයි සම්මා දිට්ඨිය ඉපදෙන්නේ.
ඒ විදිහට මේ ධර්මයන් ඉගෙන ගෙන සිහිකරන කෙනා, ‘මට දුර්ලභ වූ ලාභයක් ලැබුණේ. අසාමාන්‍ය ලාභයක් මට ලැබුණේ’ කියලා සතුටට පත් වෙනවා. එහෙම සිහිකරන්නේ නැති කෙනා, මහා වාසනාවක් බුක්ති විඳිනවා; ලස්සන මනුස්ස රුපයක් තියෙනවා, බත් මාළු කනවා, ඇඳුම් අඳිනවා, ගමන් බිමන් යනවා, යාළු මිත‍්‍රයෝ පිරිවරාගෙන ඉන්නවා, ධර්මය අහනවා, ප‍්‍රමාණ රහිත පුණ්‍ය විපාක විඳිනවා. නමුත් එයා කණගාටුවෙන් ඉන්නේ. ‘මට වාසනාවක් නෑ’ කියලා හිතනවා. ඒ නිසා අපිට මේ ලැබුණ ලාභය සිහිකරන්ට ඕන.
මේ ප්‍රේතයින් විඳින දුක් දිහා බලන්න. ඒ විඳින දුක් ගලපලා බලන්න, ‘අපි කොහෙද ඉන්නේ, ඒ අය කොහෙද ඉන්නේ’ කියලා. එහෙනම් අපි අසාමාන්‍ය සැප විඳින අය. අසාමාන්‍ය පුණ්‍ය විපාක අපිට ලැබුණා. ඒ විතරක් නෙවෙයි, මේ ලෝකය ගැන තේරුම් ගත හැකි ධර්මයත් අපිට ලැබුණා. ඒක තමයි අසාමාන්‍ය පුණ්‍ය විපාකයේ ස්වභාවය. ඒ විදිහට තේරුම් ගත්තොත් එයා අතිශයින් සතුටට පත්වෙන කෙනෙක් බවට පත්වෙනවා.
අපිට ලැබිලා තියෙන මේ මහා ලාභය ඔබ සුළුවෙන් තක්සේරු කරගත්තොත්, නොසළකා හැරියොත්, ආයේ මේ වගේ අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නෑ. වටිනා දෙයක් අවතක්සේරු කරන කෙනාට වටිනා දේ ආයේ ලැබෙන්නේ නෑ. නොවටිනා සත්කාර සම්මාන ආදී හීන වූ දේවල් වටිනා දේ විදියට කල්පනා කරන කෙනාටත්, වටිනා දේ ආයේ ලැබෙන්නේ නෑ.
ඒ නිසා මේ ලැබිලා තියෙන මහා පුණ්‍ය විපාකය ගැන සිහි කරමින්, එබඳු පින් යලි කරමින්, ‘අපිට මේ මනුස්ස ලෝකයට එන්ට ලැබුණේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ධර්මය යම් කලක අහලා, ඒ ධර්මයට අනුව පින් කරගෙන තිබෙන නිසයි’ කියලා සිහි කරන්න. එබඳු පින් තිබුණ නිසා අපිට තාවකාලිකව හෝ දුගති ලෝකයෙන් මිදිලා, මේ උතුම් සුගතියට එන්ට ලැබුණා. සුගති සැප ගැන කියා දෙන, සුගති සැප උපදවලා දෙන්ට උදව් වෙන, නිවන ගැන කියා දෙන, නිවන උපදවලා දෙන්ට උදව් වෙන උතුම් ධර්මයත් අපට මුණගැහුණා. ඒ නිසා ‘අපි වාසනාවන්තයි’ කියලා සිහි කරගෙන, ‘මේ වාසනාව අපි දියුණු කරගන්ට ඕනෑ, පිරිහෙන්ට දෙන්ට හොඳ නෑ’ කියලා සිහි කරගෙන, තමන්ගේ ජීවිතය වාසනාවන්ත ජීවිතයක් බවට පත් කරගන්ට කල්පනා කරන්න. අපි සියලු දෙනාට ම සෙත් පතනවා, ලැබිලා තියෙන පුණ්‍ය විපාක තේරුම්ගන්ට සියලු දෙනාට ම සිහි නුවණ උපදවා ගන්ට හැකිවේවා, මේ පුණ්‍ය විපාක පිරිහෙන්ට නොදී නොපිරිහෙන සතුට උපදවා ගන්ට සියලු දෙනාට ම දුර්ලභ වූ භාග්‍ය උදාවේවා!
– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේගේ සදහම් අනුශාසනාවක් ඇසුරිනි.
