ගිනි නිවා සිසිල් වෙමු
සදහම් ලිපිය
රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකිරීම ගැන විශේෂයෙන් තියුණු කැමැත්තක්, බලවත් කැමැත්තක් උපදවාගන්න. සසර දුකින් නිදහස්වෙන්ට ඕනෑ කියන අදහස බලවත්ව සිතේ පිහිටුවගන්න. හැබැයි ඒ අදහස බාහිර ලෝකයට ප‍්‍රකට කරන අදහසක් නොවිය යුතුයි. බාහිර ලෝකයට ප‍්‍රකට කරන අදහසකින් තමාට යහපතක් ඇති කරගන්ට බෑ. එනිසා තමාගේ සිතේ අභ්‍යන්තරයේ බැසගත්, බලවත් අදහසක් උපදවගන්න රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකිරීම ගැන.
ඒ විදිහේ බලවත් අදහසක් යමෙකුට ඇති කරගන්ට නම් ඒ රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකරන්ට හේතුව මොකක්ද කියල තේරුම්ගන්ට ඕන. ‘ඇයි රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකරන්නේ? මොකටද මේ රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකරන්නේ?’ කියන කාරණාව සිහිකරන්ට ඕන. රාග, ද්වේෂ, මෝහ කියන්නේ දුක් සහිත දෙයක්. දුක් උපදවන දෙයක්. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙන්නේ රාගය කියන්නේ ගින්නක් කියලා. ද්වේෂය ගින්නක්, මෝහය ගින්නක් කියලා. මේ ධර්මය තමා තුලින් දැකිය යුතු දෙයක්. තමාගේ සිත මේ කෙළෙස් නිසා දැවිලා, හාත්පස ගිනිගන්න ආකාරය තේරුම්ගන්න. රාගය හිතට ඇවිදින් හිත ගිනි අරගෙන සිතත් දවලා, කයත් දවලා ගින්නේ තමා වැනසෙන ආකාරය තේරුම්ගන්න. අතීතයේ තමන්ට මේ සිද්ධ වුන විපත ගැන කල්පනා කළොත්, වර්තමානයේ තමා ඉන්නෙත් ඒ ගින්නේ කියලා තේරෙයි. එය තේරුම් නොගන්නා තාක් ඒක සැපයි කියලා හිතෙයි.
රාගය ගින්නක් කියලා තේරෙන්නේ නැති කෙනා, රාගය සැපක් කියලා හිතනවා. ද්වේෂය ගින්නක් කියලා තේරෙන්නේ නැති කෙනා, ද්වේෂය සැපක් කියලා හිතනවා. මෝහය ගින්නක් කියලා තේරෙන්නේ නැති කෙනා, මෝහය සැපක් කියලා හිතනවා.
ඒ නිසා හොඳට බලන්න තමන් මේ කෙළෙස් නිසා මොන තරම් දුක් වින්ඳා ද කියලා. මොන තරම් ඇඬුවා ද, මොන තරම් සුසුම් හෙලුවා ද? මොන තරම් ලතෝනි දුන්නා ද? කියලා. පපුවට ගහගෙන, කෙස් කඩාගෙන, පෙරළි පෙරළි ඇඬුවා ද නැද්ද බලන්න. ඒ ඔක්කොම වැළපීම්, ඒ ශෝක කිරීම් හටගන්නේ රාග, ද්වේෂ, මෝහ නිසා. වෙන දෙයක් නිසා නෙවෙයි. ඒවා තියෙන තාක් මනුෂ්‍යයා දැවෙනවා. මනුෂ්‍යයාගේ හිත නැසෙනවා. මහත් වූ ව්‍යසනයකට පත්වෙනවා.
ඒ කෙළෙස් වල තිබෙන ව්‍යසනකාරී ස්වභාවය නොදන්න කෙනා, නොතේරෙන කෙනා ඒකට වසඟ වෙනවා. ඇයි වසඟ වෙන්නේ? කාරණා දෙකක් නොදන්න නිසා. ඒක ගින්නක් කියලා දන්නේ නෑ. ඒ ගින්න අභිබවා ගිය මහා සැපක් ඒ ගින්න නිරුද්ධ කිරීමෙන් තියෙනවා කියලා දන්නෙත් නෑ. ඔය කාරණා දෙක හෝ දෙකෙන් එකක් හෝ අඩුම වශයෙන් දන්නවා නම්, ඒ ගින්නේ පිච්චෙන්ට එයා කිසි කලෙකත් කැමති වෙන්නේ නෑ. ඒ රාගය ගින්නක් කියලා නොදන්නා තාක්, රාගය නිරුද්ධ කිරීමෙන් ගින්න නිවාගෙන සිසිල් වෙන්ට පුළුවන් කියලා නොදන්නා තාක්, ඒ රාගය අතහරින්ට කැමති නෑ. ඇයි අතහරින්ට කැමති නැත්තේ? ඒකේ තියෙනවා පුංචි සැපක්. අසරණ මනුෂ්‍යයා ඒ සැපට කැමතියි. ඒ සැප ආසන්නයේ ම, ඒ සැපත් එක්ක ම මහා ගින්නක් කියලා අසරණ මනුෂ්‍යයා දන්නේ නෑ. එතකොට ඒ මනුෂ්‍යයා කෙරෙහි ඇති විය යුත්තේ කෙබඳු හැඟීමක් ද? අනුකම්පාවක්. ඇයි ඒ? නොදන්නා කමේ සාපයෙන් එයා පිච්චිලා. ඒක මේ වගේ. ඔබ දැකලා තියෙනවා පහන් දැල්ලට වේගයෙන් පියඹාගෙන එන පළඟැටියාට මොකද වෙන්නේ කියලා. එනවාටත් වඩා වැඩි වේගයෙන් දැවෙනවා. ඒ වගේ රාගය ඔස්සේ හඹාගෙන යන මනුෂ්‍යයා, ඒ රාගය හොයාගෙන, හඹාගෙන යන වේගයට වඩා වේගයෙන් ඒ රාග ගින්නෙන් දැවෙනවා. ද්වේෂය හඹාගෙන ද්වේෂය පස්සේ යන මනුෂ්‍යයා ඊට වඩා වැඩි වේගයෙන් ද්වේෂයෙන් දැවෙනවා. මෝහය පතන මනුෂ්‍යයා මෝහය පස්සේ හඹාගෙන යන්නේ යම් වේගයකින් ද ඊට වඩා වේගයෙන් එයින් දැවෙනවා.
පළඟැටියා වේගයෙන් පහන් දැල්ලට ඉගිලිලා ගිහින් වැහුව සැණින් පිච්චෙනවා. සමහරු බේරෙනවා. බේරුණොත් මොකද කරන්නේ? ඒ පළඟැටි ස්වභාවය තිබෙන තාක් එයා ඒකේ ආයේ වහනවා. වහන්නේ කලින්ට වඩා වේගයෙන්. ඒ වගේ තමයි රාග ගින්නෙන් පිච්චි පිච්චි අඬන කෙනා, හඬ හඬා ආයෙත් රාග ගින්නට පනිනවා. හඬ හඬා ආයෙත් ද්වේෂ ගින්නට පනිනවා. හඬ හඬා ආයෙත් මෝහ ගින්නට පනිනවා. වැළපි වැළපී පපුවේ අත් ගහගෙන ශෝක කර කර ආයෙත් රාගය ම යි පතන්නේ. ආයෙත් ද්වේෂය ම යි පතන්නේ. ආයෙත් මෝහය ම යි පතන්නේ. මේක තමයි නොදන්නා බව කියලා කියන්නේ. ඒ නොදන්නා බව අභිබවා අපි යන්ට ඕනැ. ඒ නොදන්නා බව ඉක්මවලා අපි යන්ට ඕනැ. ඒකටයි දන්නා බව කියලා කියන්නේ. ඒ දන්නා බව යම් කෙනෙක් තුල තිබෙනවා නම්, එයා රාග ගින්නට අකමැතියි. ද්වේෂ ගින්නට අකමැතියි. මෝහ ගින්නට අකමැතියි. එයා ඒ ගිනි වලින් නිදහස් වෙන්ට කැමති කෙනා යි. එයා ඒ ගින්නෙන් නිදහස් වෙන්ට, ඒ ගිනි නිවාගැනීම පිණිස කටයුතු කරන කෙනායි. යම් කලක දී ඔහු ඒ රාග ගින්න, ද්වේෂ ගින්න, මෝහ ගින්න නිවාගෙන සිසිල් බවට පත්වෙන කෙනෙක් බවට පත්වෙනවා.
රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරු කරගන්නවා කියන අදහස බලවත් අරමුණක් විදිහට පිහිටුවගන්න. ඒක අතිශය පෞද්ගලික දෙයක් බවට පත් කරගන්න. ඒ විදිහට අභ්‍යන්තරයේ ඒ අරමුණ පිහිටුවා ගත්ත කෙනා, කයින් වචනයෙන් සිතින් ක‍්‍රියා කරද්දී, ඒ අරමුණ ඉටු කරගැනීම පිණිස තමයි එයාගේ සිත කය වචනය කියන තුන්දොර ම හසුරුවන්නේ. අරමුණ ඇතුලේ නැත්නම්, ඇතුලේ තියෙන්නේ මොකක්ද? රාග, ද්වේෂ, මෝහ උපදවා ගැනීමේ කැමැත්ත තියෙන්නේ. මතුපිටින් තමයි තියෙන්නේ මම ඉක්මනින් මේක කරගන්නවා, ලේසියෙන් මේක කරගන්නවා කියන දේ. එනිසා රාග, ද්වේෂ, මෝහ දුරුකිරීමේ කැමැත්ත බලවත්ව සිත අභ්‍යන්තරයේ තැන්පත් කරගන්න. ඒක කරන්ට පුළුවන් වෙන්නේ රාග, ද්වේෂ, මෝහ ගිනි විදිහට තේරුම් ගත්තොත්.
සියළු දෙනාට ම සෙත් පතනවා, රාග, ද්වේෂ, මෝහ ගිනි විදිහට තේරුම් අරගෙන උතුම් වූ සිසිල් භාවයට පත්වීම පිණිස සියලු දෙනාට ම දුර්ලභ වූ භාග්‍ය උදාවේවා!
– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේගේ සදහම් අනුශාසනාවක් ඇසුරිනි.
