අත්හැරීමෙන් ලබන ජය
(දුප්පටිවිනොදය සූත්‍රය ඇසුරින්)
අපි ප්‍රත්‍යවේක්ෂා කරමු – 13
ලෝකයේ ජය පැරදුම කියලා දෙකක් තියෙනවා. මනුෂ්‍යයා කැමති වෙන්නේ කුමකට ද? සත්වයින් කැමති වෙන්නේ කුමකට ද? දිනන්ට කැමති යි. ජයග‍්‍රහණයට කැමති යි. ඔබ කැමති කුමකට ද? ජයග‍්‍රහණය කරන්ට කවුරුත් කැමති යි. ජයග‍්‍රහණය කියන්නේ සැප ඇති කරන එකක් ද? දුක ඇති කරන එකක් ද? මේ අය මොකද හිතන්නේ? දුක ඇති කරනවා කියලා කවුරුත් කියන්නේ නෑ නේද?
ජයග‍්‍රහණයන් දෙකක් තියෙනවා. එක ජයග‍්‍රහණයක් සැප ඇති කරලා දෙනවා. අනිත් ජයග‍්‍රහණය දුක ඇති කරලා දෙනවා. ඔබ කැමති සැප ඇති කරන්නා වූ ජයග‍්‍රහණයට ද? දුක ඇති කරන්නා වූ ජයග‍්‍රහණයට ද? සැප ඇති කරන්නා වූ ජයග‍්‍රහණයකට අපි කැමති විය යුතුයි.
සැප ඇති කරන ජයග‍්‍රහණය මොකක් ද? දුක ඇති කරන ජයග‍්‍රහණය මොකක් ද? යමක් අල්ලාගෙන ජයග‍්‍රහණය කරන අය ඉන්නවා. යමක් අත්කරගෙන ‘මම දිනුවා’ කියලා හිතනවා. ඒකත් ජයග‍්‍රහණයක් නේද? එයින් පුංචි සැපයක් තියෙනවා. නමුත් මහා දුකක් එතන ම තියෙනවා. එබඳු ජයකට අපි කැමති නොවිය යුතුයි. අපි කැමති විය යුතු ජයග‍්‍රහණයක් තියෙනවා. ඒ තමයි අත්හැරීමෙන් ලබන ජය. මේක ලේසි පහසු දෙයක් නෙවෙයි. යමක් අත්හැරීමෙන් ජය ලබනවා කියන කාරණාව උඩුගම් බලා යනවා වගේ දෙයක් නේද? උඩු යටිකුරු වුණු කතාවක් නේද? ඒ අත්හැරීමෙන් ලබන ජයග‍්‍රහණයට කැමති වෙන්න. හැබැයි අමාරුයි. යමෙක් එයට කැමත් වුණොත් ඔහු සැප කරා ම යනවා.
අපි ඇහැට පේන දේ අත්කරගන්ට කැමති වෙනවා. ඒවා අත්කරගෙන ‘මම දිනුවා’ කියලා හිතනවා. කනට ඇහෙන දේ අත්කරගන්ට කැමති වෙනවා. අත්කරගෙන ‘මම දිනුවා’ කියලා හිතන්ට කැමති වෙනවා. ඒ වගේ නාසය, දිව, කය, සිත කියන ඉන්ද්‍රියන් ට ගෝචර වන්නා වූ දෙය අත්කරගන්ට කල්පනා කරනවා. අත්කරගෙන ‘මම දිනුවා’ කියලා කල්පනා කරනවා. ඒ ජයග‍්‍රහණයන් එක්ක ම හඹාගෙන එන්නේ දුක්, දොම්නස්, තැවීම් ආදිය යි. ඒ නිසා කිසි කලෙක ඒ අල්ලා ගැනීමෙන් අත්වන ජයග‍්‍රහණයට කැමති වෙන්ට එපා. අත්හැරලා දිනන්ට කැමති වෙන්න.
හිතට එන රාගය අල්ලාගෙන දිනන්ට යි අපි කල්පනා කරන්නේ. හිතට රාගයක් ආවොත්, ඒ රාගය පවත්වමින් සැප ලබන්ට කැමති ලෝකයක් තියෙන්නේ. නමුත් ඒ රාගය පස්සෙන් එන්නේ ගින්න නේද? ඒ නිසයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙන්නේ “රාගය දුක සේ අත්හරින්න” කියලා. ඒ වගේම තමයි ද්වේශය. හිතට තරහක් ආවොත්, ඒ තරහා පවත්වමින් සතුටු වෙන්ට යි හිත කැමති. එය අත්හරින්ට කැමති නෑ. ඒ තරහා පවත්වලා දිනන්ට නේද කැමති වෙන්නේ? ඒ ලෝකෙන් අපි නිදහස් වෙන්ට ඕන.
හිතට තරහක් ආවා ම, ඒ තරහා අත්හැරලා දිනන්ට අපි කැමති වෙන්ට ඕන. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා “ද්වේශය දුක සේ දුරු කළ යුතුයි” කියලා. ද්වේශය දුරු නොකරන්නා වූ කෙනා එයින් සැපක් ලබන්ට කල්පනා කරනවා. පුංචි සැපක් තියෙයි. නමුත් ඒ පුංචි සැපත් එක්ක ම මහා දුකක්, ගින්නක් පිටිපස්සේ තියෙනවා. ඒ නිසා ද්වේශයට කැමති වෙන්ට එපා. එය දුක සේ දුරු කරන්න.
ඒ වගේම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙනවා “මෝහය දුක සේ දුරු කරන්න” කියලා. මෝහයත් පුංචි සැපක් තියෙන දෙයක්. ඒ නිසා මෝහය පවත්ව පවත්වා ඒ පුංචි සැපට කැමති වෙනවා. නමුත් ඒ පුංචි සැපත් එක්ක ම දුක් ගොඩක්, ගිනි ගොඩක් එය පිටිපස්සේ තියෙනවා. ඒ නිසයි මෝහය දුක සේ දුරු කරන්න කියලා කියා දෙන්නේ. ඒ රාග, ද්වේශ, මෝහ අත්හැරලා ලබන ජයග‍්‍රහණයට කැමති වෙන්න.
ඒ වගේම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දෙනවා “දුර ගමන් යන්ට තියෙන ආශාව දුක සේ අත්හරින්න” කියලා. දුර ගමනක් යනකොට යම් සැපක් සොම්නසක් තියෙනවා ද? නැද්ද? තියෙනවා. අපි දුර ගමන් ගිහින් සතුටු වෙන්ට යි කල්පනා කරන්නේ. ඒක අත්හැරලා සතුටු වෙන්නේ කවුද? භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකයෙක් සිටී නම්, ඒ ශ‍්‍රාවකයා එයට කැමති වෙනවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමක් වදාළා නම් එය කරන්ට කැමතියි. ඔහු දුර ගමන් දුක සේ නමුත් අත්හරින්ට කැමති වෙනවා. “ඒ දුර ගමන හරි” යි කියලා සාධාරනීකරණය කරන්ට හිතක් එන්නේ නෑ.
අපට දුර ගමන් යන සිතුවිලි එන්ට පුළුවන්. ‘එක තැනක ඉන්නේ කොහොම ද? පොඩි ගමනක් ගිහින් ආවොත් හොඳයි නේද?’ කියන හැඟීම් එන්ට පුළුවන්. ඒ හිතේ ස්වභාවයක්. ඒ ස්වභාවයට යට වෙන්ට එපා. දුර ගමන් යන්ට තියෙන ආශාව දුක සේ දුරු කරන්න. අතහරින්න. ඒ අත්හැරීමෙන් ලබන ජයග‍්‍රහණයට හිමිකරුවෝ බවට පත්වෙන්න. නමුත් අත්‍යවශ්‍ය ගමන් යා යුතුයි. අත්‍යවශ්‍ය ගමන් අත්හැරියොත් අපේ දියුණුව අඩාල වෙනවා. අපි අත්හැරිය යුත්තේ අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් නැතිව නිකරුනේ ගමන් යන එකයි.
යම් කෙනෙක් දුර ගමනක් යන්ට තියෙන කොට එය අතහැරලා දැම්මොත්, ඒ අත්හැරීමෙන් සතුටු වෙන්ට පුළුවන් ‘මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අනුශාසනාව පිළිපැද්දා’ කියලා. ඒ සතුට, අර අනවශ්‍ය වූ දුර ගමන ගිහින් ලබන්ට බෑ. විනෝදයට හෝ නිකරුණේ හෝ දුර ගමන් යෑමෙන් අපට ලැබෙන්නේ වෙහෙසක්, විඩාවක් සහ ඉන්ද්‍රිය අසංවර වීම නිසා ඇති වෙච්ච කිළිටි ටිකක් විතරයි.
අපට දුර ගමන් යන්ට ආශාවන් එන්ට පුළුවන්. ඒ ආශාව එනකොට සිහි කරන්න ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට පෙන්වා දී තිබෙන්නේ මේ දුර ගමන් යන ආශාව අත්හරින්ට කියලයි. ඒ ගමන ගිහිල්ලා සතුටු වෙන්ට නෙවෙයි’ කියලා.
භාවනා කරන කෙනෙකුට, තමන්ගේ භාවනාව සාර්ථක නොවෙන්ට බලපාන තවත් විශේෂ කරුණක් තියෙනවා. ඒ තමයි හිතට එන විවිධ ආකාරයේ නිර්මාණශීලී අදහස්. ඒ අදහස් බැහැර නොකළොත් භාවනාව සාර්ථක කරගන්ට බෑ. ඒ ස්වභාවයට කියනවා ‘පටිභානය’ කියලා. පටිභානය තුල ආශ්වාදයක් තියෙනවා. ඒ නිසා සිත එයට කැමතියි. නමුත් ඒ සිතිවිලි, අදහස් දිගින් දිගට හිතේ පැවැත්වුවොත් භාවනාව අසාර්ථක වෙනවා. ඒ නිසා ඒ සිතිවිලි, අදහස් දුක සේ දුරු කළ යුතුයි. ඒ විදියට පටිභානය දුක සේ දුරු කරන කෙනා එකඟ වූ සිතක් උපදවාගෙන ජයග‍්‍රහණය ලබන කෙනෙක්.
මේ දුක සේ දුරු කළ යුතු දේවල්, දුක සේ දුරු කරලා ලබන ජයග‍්‍රහණය බණ භාවනා දියුණු කරගන්න කෙනෙකුට අවශ්‍ය යි. ඒවා දුරු නොකර භාවනාවකින් අල්ප හෝ ප‍්‍රතිලාභයක් ලබන්ට බෑ. ඒ අත්හැරීමෙන් ජයග‍්‍රහණය ලබන කෙනාට භාවනාවකින් සාර්ථක ප‍්‍රතිඵල ලබන්ට පුළුවන්.
එහෙම නැති කෙනා භාවනා කරන්ට වාඩි වෙලත් ඉඳියි. අන් අයට භාවනා කියලත් දෙයි. නමුත් සැබෑ ජයග‍්‍රහණක් ලබන්ට බැරුව යනවා. ඒ නිසා ඒ දුක සේ දුරු කළ යුතු කාරණා හොඳින් තේරුම් ගන්න. තේරුම් අරගෙන ඒවා අත්හරින්න. ඒ අත්හැරීමෙන් ලබන ජයග‍්‍රහණයට හිමිකරුවෝ වෙන්න. එතකොට බණ භාවනා කරලා, එයින් සාර්ථක ප‍්‍රතිඵල අත් කරගන්ට පුළුවන්. මේ කාරණා හොඳින් මතක තියාගන්න. ඒ කාරණා නොදැන භාවනාවක් දියුණු කරගන්ට බැරි වෙනවා. සියලු දෙනාට ම අත්හැරීමෙන් ලබන ජයග‍්‍රහණය ලැබීම පිණිස භාග්‍ය උදා වේවා!
(අපි ප්‍රත්‍යවේක්ෂා කරමු – 13 වන කොටස)
– පූජ්‍ය නාවලපිටියේ අරියවංශ ස්වාමීන් වහන්සේ
